12.II

In deze Roma Aeterna is onder meer te lezen hoe humanistische dichters naar ruïnes in (het toch niet in alle opzichten zo eeuwige) Rome keken, wordt de ontstaansgeschiedenis van instituten als ons aller geliefde Koninklijk Nederlands Instituut in Rome (KNIR) besproken en vormt een serie Rome-kaarten uit de collectie van het Allard Pierson een lust voor het oog. Door het nummer heen zult u ook enige vignetten tegenkomen die verhalen over een aantal opzienbarende Romeinse bibliotheken en voor de afsluitende bijdrage dook Erik van den Berg voor ons in zijn bibliotheek, voor een collectie dagboekfragmenten over het Colosseum. 

Vormgeving: Bureau Merkwaardig

12.I - Roma Anno 1000

Het jaar 1000 valt midden in een periode van stagnatie en crisis, die regelmatig is beschreven als de donkerste van de donkere Middeleeuwen, maar tegenwoordig zien we het liever als het keerpunt in de Romeinse middeleeuwse geschiedenis. Want ook rond het jaar 1000 was Rome een stad van belang, als de zetel van de paus, die vanaf de 11e eeuw de toonaangevende factor in de Europese politiek werd. Het stedelijk landschap veranderde met die positie mee: de Augusteïsche regiones (stadsdelen) maakten plaats voor de nog steeds bestaande rioni, laat-antieke parochies verloren hun rol aan nieuwe kerkgemeentes en de stad begon “samen te klonteren” op het Marsveld. Daarmee ontstonden de hoofdlijnen van het Rome intra muros zoals we het nu nog aantreffen. Dit perspectief staat centraal in Roma Aeterna 12.I - Roma Anno 1000. 

Vormgeving: Bureau Merkwaardig

11.II - Roma via Napoli

Waar elke zichzelf respecterende stad wel op een moment in zijn bestaan op Rome heeft willen lijken, lijkt Napels toch altijd bewust wars te zijn van die vergelijking. In de oudheid de grote Griekse stad van Italië, daarna een van de beide Siciliën, il Regno tussen de stadsstaten van het vroegmoderne Italië, de stad van Maradonna, niet van Totti: altijd vindt de stad aan de mooiste baai ter wereld een manier om zich te onttrekken aan de rest. Dus al duiken van Ravenna tot Moskou, van Amsterdam tot Istanboel, overal tweede, derde en vierde Romes op, Napels blijft gewoon Napels. Toch?

Vormgeving: Bureau Merkwaardig

11.I

Na jaren van thematisch opgezette nummers presenteren we voor het eerst in lange tijd weer een collectie losse artikelen. Toch vinden we in die collectie wel degelijk een rode draad: er blijkt in Rome (nog) meer te zien, of in elk geval meer te zien geweest, dan op het eerste gezicht lijkt, en zélfs over de plekken waarvan je zou denken dat alles er al wel over gezegd is, zijn altijd nieuwe invalshoeken te vinden.

Vormgeving: Bureau Merkwaardig

10.II - Vereeuwigde Stad

In 1964 publiceerde I.Q. van Regteren Altena, hoogleraar in de kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, het boek Vereeuwigde Stad. Daarin presenteerde hij een dwarsdoorsnede van kunst die Nederlanders in de eeuwen tot 1900 hadden geproduceerd in Rome en omgeving. Om het verschijnen van onze tiende jaargang luister bij te zetten wil Roma Aeterna een vervolg maken op die publicatie. In nummer 10.II brengt de redactie een verzameling kunstwerken die juist ná 1900 gemaakt zijn in de Eeuwige Stad. Blijft Rome ook in de 20e en 21e eeuw een vanzelfsprekend referentiepunt voor de kunsten? Zien we de Nederlandse blik op Italië veranderen onder invloed van bijvoorbeeld de twee wereldoorlogen, de geseculariseerde protestgeneratie, of het schandalenspektakel van Silvio Berlusconi?

Vormgeving: Bureau Merkwaardig

10.I - Roma Sacra

Wordt alles heilig in Rome? Het lijkt er bijna wel op. Naast de vele resten van Romeinse tempels zetelt het hoofd van de katholieke kerk in een onafhankelijke staat op heilige grond en staat in Rome de grootste moskee in de Westerse wereld. Bovendien huisvest de stad de oudste joodse gemeenschap buiten het Midden-Oosten, is er een kattenheiligdom, en heten de stenen waarop u loopt sampietrini, 'Sint Pietertjes'. Al meer dan twee millennia is Rome een van de belangrijkste plaatsen op een divers religieus wereldtoneel.

9.II - Roma Via Firenze

Zou Florence ooit weer de hoofdstad van Italië worden? De verhouding tussen Rome en Florence is altijd complex geweest. Fysiek gelegen op relatief korte afstand van elkaar, wedijveren ze om een gedeelde antieke herkomst, als bakermat van het humanisme, en als politiek erfgenaam van de Romeinse Republiek. Met trots plaatsen we de steden naast en tegenover elkaar in 9.II 'Roma via Firenze'.

9.I - Roma non grata

In het themanummer Roma non grata vragen we ons af wie tijdens de lange geschiedenis van de Eeuwige Stad belangrijke a- en anti-Romeinse spelers waren, zowel buiten als binnen Rome. Welke alternatieve Romes zijn er bijvoorbeeld voorgesteld door de tijd, en hoe zit het met de zelfkant van de relatief jonge hoofdstad? Paradoxaal genoeg blijken ook deze wegen weer naar Rome te leiden: een Rome dat in de spiegel durft te kijken, treedt de eeuwigheid sterker tegemoet. 

8.II

In Roma Aeterna 8.II presenteren wij een brede selectie aan bijdragen over de Eeuwige Stad. Aan bod komen onder andere pauselijke zoeaven, Raphaels Sibyllen in de Santa Maria della Pace en een obscuur gedeelte uit de zo bekende Aeneis. Centraal staat echter een omvangrijke visuele bijdrage van beeldend kunstenaar Rini Hurkmans. Zij deelt in dit nummer de resultaten van het werk dat zij als Artist in Residence aan het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome maakte over Michelangelo’s Pietà.

8.I - Barok in Rome

Barok in Rome is speciaal als interdisciplinaire omlijsting van de tentoonstelling Caravaggio-Bernini gemaakt en kwam tot stand in samenwerking met senior conservator beeldhouwkunst van het Rijksmuseum, Frits Scholten.

7.II - Rome & Europa

De afgelopen twee millennia heeft Rome een centrum van macht, religie en cultuur gevormd voor het continent. Die dynamiek is voortdurend aan verandering onderhevig geweest. Hoe belangrijk is Rome voor Europa, en andersom, in verleden, heden en toekomst? Welke Romeinse erfenissen hebben een Europese uitstraling en hoe drukt Europa een stempel op Rome?

7.I

In Roma Aeterna 7.I staat de visie van kunstenaars op de Via Appia centraal. In de grootste visuele bijdrage die we tot nu toe publiceerden verkennen we de kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap. Ook is in deze editie de eerste bijdrage op culinair vlak te vinden, een gedichtencyclus en uiteraard een aantal uiteenlopende artikelen over Rome.

6.I&II Het Rome dat ooit en nooit was

Ter gelegenheid van ons 5-jarig bestaan verkennen we brandpunten van het vergane, imaginaire en visionaire Rome dat er ooit was maar inmiddels is verdwenen en het Rome dat wel bedacht is maar nooit is gerealiseerd. Het dubbeldikke nummer 6.I&6.II bevat vijftien spannende bijdragen en prachtige reconstructietekeningen.

5.II De beschreven stad

Roma Aeterna 5.II onderzoekt de verhalen en personen achter de vele teksten die overal in Rome te vinden zijn op onder andere kerken, muren, bruggen, poorten en zuilen. Het nummer is tot stand gekomen met medewerking van onderzoekers aan de Universiteit Heidelberg (Duitsland).

5.I

Roma Aeterna 5.I combineert diverse wetenschappelijke artikelen met een literaire bijdragen van Emilia Menkveld en Christiaan Caspers, een filosofische wandeling met Alexander Kauffman en een fotografische bijdrage van Esther van der Lecq en Max Piccirilli, die in prachtige zwart-wit foto’s Rome en Rotterdam met elkaar laten contrasteren.

4.II Moederstad Rome

Roma Aeterna 4.II is geheel gewijd aan alle Romeinse moederfiguren. In dit nummer onderzoeken we, in woord en beeld en door de eeuwen heen, of het thema van de Grote Moeder daadwerkelijk onlosmakelijk verbonden is met de identiteit van de Eeuwige Stad, of Rome misschien wel het best gekarakteriseerd en gedefinieerd wordt in haar rol van moederstad.

4.I Dwalen door Rome

Dit nummer staat in het teken van ‘Dwalen door Rome’. Zo wandelt u met het hoofd van de archeologische oudheden in Rome over het Forum Romanum, bekijkt u de bekende sampietrini door de ogen van kunstenaar Menno Balm en treedt u in de voetsporen van Maarten Luther en Christina van Zweden. Ook bevat dit nummer een verslag van de crowdfundingsactie 'Wij zijn Romeinen'.

3.I & II - Reizen naar Rome

Dit nummer staat in het teken van ‘Reizen naar Rome’.

2.II Egypte in Rome

Dit nummer staat in het teken van ‘Egypte in Rome'.

2.I - Augustus

Dit nummer staat in het teken van ‘Augustus'.

1 - De eeuwige stad als centrum van de wereld

Dit nummer staat in het teken van ‘De eeuwige stad als centrum van de wereld’.